Οι κόμποι του ορειβάτη

Του Savvas Hiker    

Οι κόμποι του βουνού, οι ναυτικοί κόμποι, και οι κόμποι ή τα δεσίματα που χρησιμοποιούνται στην αναρρίχηση, στη διάσωση, στην σπηλαιολογία, και στη φαραγγοδιάσχιση, είναι στην ουσία μια ενιαία ενότητα. Πολλές φορές, η μια υποκατηγορία "δανείζει" στην άλλη.

Επί της ουσίας, οι κόμποι δεν έχουν σύνορα ειδικότητας. Ανα πάσα στιγμή μπορεί να χρειαστεί οποιοδήποτε δέσιμο ή κόμπος που ως γνώση να προέρχεται από οποιονδήποτε χώρο.

Επίσης, πως μαζεύουμε ένα σχοινί; Άλλος είναι ο τρόπος για το μεγάλο, άλλος για το μικρό, άλλος για το κορδονέτο, άλλος για τον σπάγκο. Άλλο τρόπο έχει ο ναυτικός, και άλλο ο πυροσβέστης. Οι διαφορετικοί αυτοί τρόποι δεν προέρχονται από επαγγελματική αλαζονεία αλλά τα ζητούμενα κάθε χρήσης.

 Προσοχή. Η μεμονωμένη γνώση της χρήσης ενός κόμπου, όπως και οποιασδήποτε τεχνικής, εξοπλισμού, ή δεσίματος, ενέχει θανατηφόρο κίνδυνο. Απαιτείται συνολική γνώση για εκτέλεση οποιασδήποτε ενέργειας ασφάλισης, αναρρίχησης, καταρρίχησης.  

Περιεχόμενα

Για μια συγκεκριμένη ενότητα, κάνετε κλικ επάνω της
Με αστερίσκο * είναι τα βασικότερα δεσίματα και κόμποι

      Γενικά *      
  - Απλός κόμπος (Overhand knot) *  
  - Διπλόφιογκος  
  - Κόμπος Οχτάρι (Figure Eight) *  
  - Ψαλιδιά (Clove hitch) *  
  - Σταυρόκομπος (Square knot) *  
  - Ποδόδεσμος (Sheet Bend)  
  - Καντηλίτσα (Βowline) *  
  - Μουλαρόκομπος (Mule knot)  
  - Διπλόκομπος (Double Overhand knot) *  
  - Διπλός Ψαρόκομπος (Double Fisherman's knot) *  
  - Ναυτικός δεσμός - Αλουέτ  
  - Προύζικ (Prusik) *  
  - Γαλλικός (French Prusik ή Autoblock)  
  - Μασάρ (Machard ή Klemheist Knot)  
  - Μπάχμαν (Bachmann Knot) *  
  - Μισή Ψαλιδιά (Munter hitch) *  
  - Καρδιά (Garda hitch)  
  - Ελβετικό κάθισμα (Swiss Seat) *  
  - Κόμβος του Τόμσον (Thompson knot)  
      Μάζεμα και μεταφορά των σχοινιών      

  ΛΙΣΤΑ  

   Γενικά   

    Ο γνώστης ενός κόμπου ή δεσίματος πρέπει να έχει εξοικειωθεί σε τέτοιο βαθμό μαζί του που να κατέχει και να αντιλαμβάνεται για το συγκεκριμένο:
    - Για τι είδους σχοινιά, κορδόνια, ιμάντες, είναι κατάλληλο, και με τι προϋποθέσεις. Πχ πολλά δεσίματα δεν μπορούν να γίνουν ανάμεσα σε ανομοιόμορφα σχοινιά.
    - Τι φορτία περίπου, χοντρικά και εμπειρικά, μπορεί να δεχτεί χωρίς να λυθεί.
    - Πόσο καταπονεί το σχοινί ανάλογα τη χρήση.
    - Πόσο εύκολα γίνεται σε διάφορες συνθήκες.
    - Πόσο εύκολα μπορεί να δεθεί λανθασμένα και άρα μοιραία, ή αλλιώς, πόσο εύκολα επιθεωρείται ότι έγινε σωστά.
    - Πόσο εύκολα λύνεται από τον χρήστη μετά από μεγάλη φόρτιση ή έχοντας ακόμη φορτίο ή σε ακραίες συνθήκες.
    - Και φυσικά, οποιονδήποτε κόμπο κατέχει ένας ορειβάτης, πρέπει να έχει μελετήσει ή διδαχτεί και τον "μηχανικό τρόπο" δεσίματος. Κάθε δέσιμο ή κόμπος, εκτός από τη θεωρία, για χρήση σε συνθήκες πεδίου έχει και έναν αυτοματοποιημένο τρόπο κατασκευής που διευκολύνει να γίνεται σωστά, γρήγορα, με λιγότερες πιθανότητες λάθους, και διευκολύνει επίσης σε δύσκολες συνθήκες, πχ την νύχτα ή με παγετό κλπ.

    Θα μπορούσαμε να γράφουμε και να μιλάμε για δεσίματα και κόμπους μέρες ατελείωτες, και με σελίδες σε τόμους. Όλα αυτά λοιπόν στην ουσία μαθαίνονται μέσα από πολλές ώρες, στις σχολές αντικειμένου ή στο φως της λάμπας τα βράδια σε κάποιο καταφύγιο όταν υπάρχει χαλαρός χρόνος και ο ένας δείχνει στον άλλο τα κόλπα και τα προβλήματα της πράξης. Και φυσικά με επίμονη εξάσκηση μέχρι να γίνονται αυτόματα, αλλά και με τακτική συντήρηση για να μην ξεχνιούνται. Ακόμη έχω πάνω στο γραφείο μου ένα κορδόνι, που όποτε βαριέμαι, ή σκέφτομαι κάτι, το πιάνω και εκτελώ μηχανικά ένα δυό δεσίματα, όπως κάποιος θα έπαιζε ένα κομπολόι ας πούμε.

    Εμείς εδώ, για να ανταμείψουμε και τον κόπο του αναγνώστη, θα πούμε μερικά "μυστικά" που δεν τονίζονται συνήθως, και επίσης, θα παραθέσουμε τους βασικούς κόμπους που πρέπει να ξέρει κάποιος, ώστε να αναζητεί για αυτούς περισσότερη γνώση. Γιατί οι κόμποι αυτοί, άλλοι είναι σημαντικοί για τις κύριες δουλειές και άλλοι με διάφορες παραλλαγές και ονομασίες ανάλογα την εφαρμογή, καταλαμβάνουν ένα μεγάλο ποσοστό από το συνολικό θέμα, άρα η γνώση τους αποτελεί την απαραίτητη βάση.

    Ένας ακόμη λόγος αυτής της γενικής παράθεσης, σε αυτό το κείμενο, είναι για να αποφεύγουμε να κάνουμε άλλα δεσίματα και ασφαλίσεις που δεν είναι ευρέως γνωστά και διαδεδομένα. Γιατί, εκτός άλλων προβλημάτων, επιπλέον δεν θα είναι πάντα εύκολο σε όποιον μας επιθεωρήσει να εντοπίσει το λάθος. Είναι βασικός κανόνας, στο βουνό βάζουμε πάντα και κάποιον άλλο να επιθεωρήσει ότι στήσαμε στο πεδίο ή φτιάξαμε επάνω μας. Παράδειγμα η πετυχημένη κατά τα άλλα παραλλαγή ασφάλισης της Καντηλίτσας με Γιοσέμιτι που λόγω διαφόρων περιβαλλοντικών συνθηκών στο πεδίο, ανθρώπινου παράγοντα και άλλων, μπορεί να γίνει λανθασμένα και μάλλον αποδεικνύεται επικίνδυνη.

     Πριν ξεκινήσουμε να πούμε:
   Κανόνας πρώτος.  Πάντα στην ελεύθερη άκρη οποιουδήποτε σχοινιού (ελεύθερη = μη δεμένη ή μη ασφαλισμένη) κάνουμε ένα κόμπο Οχτάρι ή Διπλόκομπο. 
   Κανόνας δεύτερος.  Βάζουμε και έναν άλλον να επιθεωρήσει, εκτός από τον έλεγχο που κάναμε εμείς οι ίδιοι, ότι κόμπο, δέσιμο, μηχανισμό, ή σύστημα έχουμε στήσει, στο πεδίο ή επάνω μας.  

  Αυτοί οι κόμποι και δεσίματα 
 που πρέπει να ξέρει κάθε ορειβάτης, είναι: 

  ΛΙΣΤΑ  

    Απλός κόμπος (Overhand knot)

Ο απλός κόμπος, ο πρώτος που μάθαμε από παιδιά ακόμη. Χρειάζεται σε πολλές περιπτώσεις. Συνήθως σαν απλή εκδοχή στόπερ, ή, σαν απλή ασφάλιση της ελεύθερης άκρης του σχοινιού γύρω από ένα άλλο σχοινί μετά από κάποιο κόμπο ή δέσιμο.
Ο άλλος τρόπος ασφάλισης γίνεται με διπλόκομπο.


  ΛΙΣΤΑ  

    Διπλόφιογκος

Οι χρήσεις του είναι πολλές, μια και ο απλός φιόγκος λύνεται εύκολα και δεν μας εξυπηρετεί.
Πχ με διπλόφιογκο δένουμε τα κορδόνια μας στο βουνό, οποιαδήποτε κορδόνια, στα παπούτσια, στα μπατζάκια, στα παντελόνια, στα κρεμασμένα αντικείμενα αν δεν τα δέσαμε με άλλο τρόπο, κλπ.

► Πως δένεται

Μιλώντας για φιόγκους, ειδικότερα στην περίπτωση των παπουτσιών, ο παραδοσιακός τρόπος είναι αφού δέσουμε τα κορδόνια με ένα απλό φιόγκο, στη συνέχεια, δένουμε τις δύο θηλειές του φιόγκου μεταξύ τους με ένα απλό κόμπο. Αυτός ο απλός συνδιασμός λύνεται εύκολα με τα χέρια, σε όλες τις συνθήκες, αλλά από μόνος του λύνεται δύσκολα.

  ΛΙΣΤΑ  

   Κόμπος Οχτάρι (Figure Eight, ή Figure8)

Τώρα αρχίζουμε να μπαίνουμε στα "βαθιά".

 ► Πως δένεται

Το οχτάρι μπορεί να είναι σαν κόμπος στην άκρη ενός σχοινιού.
Μπορεί να είναι ο κόμπος που συνδέουμε δύο άκρες (προσοχή, όμοιου σχοινιού).
Μπορεί να είναι ο κόμπος που δένουμε μια σταθερή θηλιά, πχ είναι ο τρόπος επιλογής που δένουμε το σχοινί στο μποντριέ στην αναρρίχηση ("περαστό οχτάρι"), περίπτωση στην οποία οπωσδήποτε ασφαλίζουμε την ελεύθερη άκρη. Για το περαστό οχτάρι και τη συνηθέστερη εφαρμογή του, αυτή σε μποντριέ, ένα καλό βίντεο είναι αυτό.

Είναι από τους κόμπους που χρησιμοποιούνται και σαν στόπερ, πχ στα σκαλιά μιας ανεμόσκαλας αν στηρίζονται με τρύπες.

Η κανονική του ονομασία είναι "κόμπος Οχτάρι". Ενώ σκέτα "Οχτάρι" ή "το Οχτάρι" είναι συσκευή ελέγχου του σχοινιού για ασφάλιση, καταρρίχηση, καταβίβαση. Παρόλαυτα, με τη χρήση μόνο της λέξης "Οχτάρι", στην πράξη δεν γίνεται σύγχιση μεταξύ τους.

   Κανόνας.  Πάντα στην ελεύθερη άκρη οποιουδήποτε σχοινιού (ελεύθερη = μη δεμένη ή μη ασφαλισμένη) κάνουμε ένα κόμπο Οχτάρι ή Διπλόκομπο.

  ΛΙΣΤΑ  

    Ψαλιδιά (Clove hitch)

Η τυπική ψαλιδιά είναι ένα πολύ καλό δέσιμο, αλλά στις περιπτώσεις που το σχοινί βρίσκεται μονίμως σε τάση, δηλαδή συνεχώς έχει έστω κάποιο μικρό φορτίο (έστω το βάρος του σχοινιού). 

► Πως δένεται

Η ψαλιδιά είναι επίσης ένας γρήγορος τρόπος ασφαλούς σταθεροποίησης μας σε ένα προσωρινό σημείο στήριξης ή ανάρτησης. Αυτή η χρήση της ψαλιδιάς είναι και η συνηθέστερη στην αναρρίχηση, για αυτασφάλιση στο ρελέ (δηλαδή στην αγκύρωση στην κορυφή του σχοινιού). Ειδικότερα για τέτοιες χρήσεις, είναι καλό να γνωρίζετε το δέσιμο της ψαλιδιάς με το ένα χέρι πάνω σε καραμπίνερ, ο οποίος διδάσκεται στις σχολές αντικειμένου.

-----------------------------------------------------------------  

Ψαλιδιά σε καραμπίνερ με το ένα χέρι   - ο τρόπος του Savvas Hiker

      Εισαγωγή
   Ο τρόπος αυτός είναι ενιαίος για όλους τους πιθανούς συνδιασμούς, προσανατολισμού της πύλης του καραμπίνερ και χεριού που μας βολεύει.  

  1  - Περνάμε το σχοινί από το καραμπίνερ.
Ετσι κρεμασμένο το σχοινί είναι τώρα σε δύο τμήματα. Τα τμήματα αυτά ανάλογα τον προσανατολισμό του καραμπίνερ μπορούμε να τα πούμε το ένα "πίσω", δηλαδή αυτό που είναι προς την ορθοπλαγιά (τοίχο), και το άλλο "μπροστά". Έχουμε λοιπόν "πίσω σχοινί" και "μπροστά σχοινί", δίνοντας έτσι αντίστοιχη ονομασία και στις πλευρές του καραμπίνερ, "πίσω πλευρά" και "μπροστά πλευρά".
      Περιγραφή
  2  - Πιάνουμε το "πίσω" σχοινί, με όποιο χέρι μας βολεύει.
Με τρόπο που το "μπροστά" σχοινί να βρεθεί μεταξύ του χεριού μας και της πύλης του καραμπίνερ. 

  3  - Όπως κρατάμε το "πίσω", του κάνουμε μια κουλούρα (κύκλο, λούπα).
Η περιέλιξη της κουλούρας πρέπει να γίνει απομακρυνόμενη από το "μπροστά" σχοινί, και το σχοινί της κουλούρας να κατευθύνεται προς την "πίσω" πλευρά.

  4  - Φέρνουμε το χέρι μας, όπως κρατάει την κουλούρα, μπροστά από το "μπροστά" σχοινί και το πάμε προς την πύλη του καραμπίνερ.

  5  - Περνάμε την κουλούρα στο καραμπίνερ.
Στραμμένη έτσι ώστε η άκρη της κουλούρας που απομακρύνεται από το χέρι μας προς τα κάτω, να κατευθύνεται προς την "πίσω" πλευρά του καραμπίνερ.

----------------------------------------------------------------- 

Σε περιπτώσεις που στην ψαλιδιά δεν θα υπάρχει κανενός είδους φορτίο, πχ ούτε καν το βάρος του σχοινιού, χρησιμοποιούμε την παραλλαγή της σταυροψαλιδιάς που μένει σταθερή και χωρίς φορτίο εφόσον την έχουμε σφίξει. Πχ με σταυροψαλιδιά δένουμε ένα δεμάτι ξύλα ή άλλα αντικείμενα μαζί. Την ίδια χρησιμοποιούμε, παραλλαγμένη, και για το δέσιμο σε σταυρό δύο ξύλων ή πασάλων.

Μια άλλη εφαρμογή παραλλαγμένης ψαλιδιάς, παράδειγμα που δείχνει και το εύρος εφαρμογών των βασικών κόμπων, είναι για εύκολη ρύθμιση στο τέντωμα των σχοινιών μιας σκηνής (για ευκολία στο λύσιμο, διπλώνουμε το τελείωμα σαν μονό φιόγκο).

  ΛΙΣΤΑ  

    Σταυρόκομπος (Square knot)

Ο σταυρόκομπος είναι ένας απλός, δυνατός, και συμμετρικός κόμπος. Εύκολος στην αναγνώριση με το μάτι ότι έγινε σωστά.

► Πως δένεται

Είναι κατάλληλος μόνο για όμοια μεταξύ τους σχοινιά.

Πχ με σταυρόκομπο κλείνουμε το ελβετικό.

  ΛΙΣΤΑ  

    Ποδόδεσμος (Sheet Bend)

Ακόμη ένας πανάρχαιος κόμπος. Τρομακτικά απλός και όμως τόσο σοφός και αποδοτικός.

► Πως δένεται

Όταν ασφαλίζουμε τις ελεύθερες άκρες, η κάθε μία πρέπει να ασφαλίζεται πίσω πάλι στο σχοινί από το οποίο προέρχεται.
Η ασφάλιση του Ποδόδεσμου χρειάζεται οπωσδήποτε όταν υποβάλλεται σε συνεχόμενες φορτίσεις και αποφορτίσεις, γιατί στην περίπτωση αυτή το σχοινί αρχίζει να ολισθαίνει.

Ο ποδόδεσμος είναι καλός ακόμη και για δέσιμο μεταξύ ανόμοιων σχοινιών, τόσο στο πάχος όσο και στο υλικό. Πχ συνδέστε με ποδόδεσμο ένα σχοινί με ένα φουλάρι ή ένα σεντόνι.

Ανάμεσα σε διάφορες χρήσεις, είναι και ο κόμπος που χρησιμοποιούμε για αυτασφάλιση στη μοναχική αναρρίχηση (solo). Το σχοινί εκείνο που συμμετέχει στον κόμπο ως θηλειά "U", είναι μια μόνιμη θηλειά που έχουμε συνδέσει στην εξάρτηση (μποντριέ). Το άλλο σχοινί, αυτό που συμμετέχει στον κόμπο κάνοντας το σταύρωμα "σ", είναι το σχοινί της ασφάλισης. Σε καμία περίπτωση δεν φτιάχνουμε ποδόδεσμο κατευθείαν μεταξύ του σχοινιού ασφάλισης και του καραμπίνερ (ο ποδόδεσμος είναι τόσο αποδοτικός που μπορεί να γίνει ακόμη και αυτό) γιατί η πύλη του καραμπίνερ, αλλά και το καραμπίνερ συνολικά, θα δέχονται υπερβολικές καταπονήσεις από πλευρικά φορτία (εγκάρσια).

Μελετήστε τη διαφορά του Ποδόδεσμου από τον Σταυρόκομπο.

  ΛΙΣΤΑ  

    Καντηλίτσα (Βowline)

Είναι ακόμη ένα απο τα πολλά πράγματα που μπήκαν στην ορειβασία μέσω... θαλάσσης. Πχ στα πλοία την χρησιμοποιούσαν και για να κάθονται σε αυτήν για διάφορες εργασίες ψηλά, ή την πετούν δεμένη στην άκρη ενός σχοινιού σε κάποιον που είναι στο νερό - ή στη δική μας περίπτωση, σε κάποιον για να ασφαλιστεί άμεσα.
Δεν είναι κατάλληλη, μόνη της, για κατευθείαν δέσιμο γύρω από τη μέση ή το στήθος κάποιου που θα κρέμεται αιωρούμενος ή που θα υποστεί μια πτώση δεμένος.

► Πως δένεται

Εδώ είναι το δέσιμο με το ένα χέρι, που είναι και ο αντίστοιχος "μηχανικός" τρόπος δεσίματος σε συνθήκες πεδίου άσχετα με το πόσα χέρια χρησιμοποιoύμε.

Είναι, μάλλον από τα αρχαία χρόνια, ο κατεξοχήν τρόπος δεσίματος μιας σταθερής θηλιάς. Όμως, όπου το σημείο πρόσδεσης είναι μικρό, πχ πάνω σε ένα μποντριέ, προτιμούμε θηλιά με περαστό Οχτάρι.

Όσον αφορά την Καντηλίτσα, θα μπορούσαμε να γράψουμε ένα μικρό βιβλίο για να συμπεριλάβουμε όλα τα σχετικά με αυτήν. Ιστορικές αναφορές. Διάφορες μορφές της. Παραλλαγές σε διάφορους λαούς ανάλογα τις χρήσεις. Τρόπους "μηχανικού" δεσίματος ανάλογα ποιος δένει τι. Και πολλά άλλα.

Παρόλο που είναι πολύ σταθερός κόμπος επιβάλλεται, και έχει καθιερωθεί, ο συνδιασμός του με μια ασφάλιση στην ελεύθερη άκρη, συνήθως με απλό κόμπο που πιάνει στην περιφέρεια της θηλιάς, ή και με διπλόκομπο.
Προ κάποιων ετών είχε γίνει η πρόταση και αποδοχή ασφάλισης της Καντηλίτσας με Γιοσέμιτι (Yosemite Bowline, γιατί είχε παρουσιαστεί στη συνάντηση του Γιοσέμιτι) αλλά, προσοχή, στην πράξη αργότερα αποδείχτηκε οτι σε συνθήκες πεδίου μπορεί εύκολα να γίνει λανθασμένα και να καταλήξη σε λυόμενο δέσιμο με ολέθρια αποτελέσματα δεδομένης της φάσης που χρησιμοποιείται.
Όλα αυτά σημαίνουν ότι οποιαδήποτε ασφάλιση του δέσιμου επιλέξετε, αυτή δεν πρέπει να εφαρμόζεται πάνω στον κόμπο της ίδιας της Καντηλίτσας ώστε να μην εμποδίζει την εύκολη επιθεώρηση σε οποιεσδήποτε συνθήκες.

Μελετήστε την ομοιότητα του κόμπου της Καντηλίτσας με τον κόμπο του Ποδόδεσμου.

  ΛΙΣΤΑ  

    Μουλαρόκομπος (Mule knot)

► Πως δένεται

Ο Μουλαρόκομπος είναι πιο γνωστός σαν βασική επιλογή στην ακινητοποίηση της ολίσθησης του σχοινιού στη συσκευή ή στη διάταξη ελέγχου της ταχύτητας (φρένου) στην αναρρίχηση ασφαλίζοντας τον πρώτο ή στην καταρρίχηση ή στη διαχείρηση φορτίων. Προσοχή, η χρήση αυτοσφιγγόμενου (Προύζικ, Μασάρ, Γαλλικός) στη σκόπιμη ακινητοποίηση της ολίσθησης του σχοινιού, γίνεται προσωρινά και μόνο όταν το σχοινί είναι υπό συνεχή έλεγχο χειρισμού.

Μόνος του ο μουλαρόκομπος ή σε συνδιασμούς, έχει ευρεία χρήση, πχ έτσι δένουμε γρήγορα και μια αιώρα σε δέντρο.

Τα βασικά προσόντα του μουλαρόκομπου είναι δύο. Λύνεται εύκολα από τον χρήστη, και κάτι βασικό στην καταρρίχηση ή όταν ασφαλίζουμε τον πρώτο ή κάποιο φορτίο, το άλλο του προσόν είναι ότι τραβώντας τον ώστε να λυθεί ήδη κρατάμε την πλευρά του σχοινιού με την οποία χειριζόμαστε το φρένο.

Τον Μουλαρόκομπο σε μικρά φορτία, ή όταν συμμετέχει σαν δεύτερος ασφαλίζοντας ή σταθεροποιώντας έναν κύριο κόμπο ή δέσιμο, μπορούμε να τον λύσουμε πολύ εύκολα υπό φορτίο. Όταν όμως είναι ο κύριος κόμπος και δεχτεί μεγάλη φόρτιση θέλει το κόλπο του για να λυθεί εύκολα. Στην περίπτωση αυτή :
  - με το ένα χέρι πιάνουμε την μία άκρη (πλευρά) του σχοινιού, με την οποία είχαμε κάνει τη θηλειά απελευθέρωσης, μαζί με την θηλειά (άκρη και θηλειά μαζί), και
  - με το άλλο χέρι πιάνουμε στην άλλη άκρη (πλευρά) του σχοινιού δύο σημεία μαζί, το ένα σημείο μετά τον κόμπο και το άλλο σημείο πριν τον κόμπο
  - τραβάμε τα δύο μας χέρια αντίθετα, χαλαρώνοντας τον κόμπο τόσο όσο κρίνουμε ότι είναι απαραίτητο ή ασφαλές, ανάλογα την περίπτωση της χρήσης του
  - τώρα που ο κόμπος χαλάρωσε, αν θέλουμε και να τον λύσουμε, πιάνουμε με τα δύο χέρια την άκρη του σχοινιού με την οποία είχαμε κάνει τη θηλειά απελευθέρωσης και τραβάμε.

  ΛΙΣΤΑ  

Διπλόκομπος

    Διπλόκομπος (Double Overhand knot)

► Πως δένεται

Είναι απο τις κύριες επιλογές σαν στόπερ.
Πχ για τελείωμα οποιασδήποτε ελεύθερης άκρης των σχοινιών όταν τα χρησιμοποιούμε (βασικός κανόνας ορειβασίας).

Επίσης, είναι μια από τις κύριες επιλογές για ασφάλιση της ελεύθερης άκρης του σχοινιού μετά από ένα κύριο δέσιμο ή κόμπο. Με άλλα λόγια, διπλόκομπος που εκτελείται γύρω από ένα άλλο σχοινί. Στην περίπτωση αυτή κάνουμε τον ίδιο κόμπο μεν, αλλά με διαφορετικό τρόπο (βλ στο 01:38).

   Κανόνας.  Πάντα στην ελεύθερη άκρη οποιουδήποτε σχοινιού (ελεύθερη = μη δεμένη ή μη ασφαλισμένη) κάνουμε ένα κόμπο Οχτάρι ή Διπλόκομπο.

  ΛΙΣΤΑ  

    Διπλός Ψαρόκομπος (Double Fisherman's knot)

Για τον διπλό ψαρόκομπο θα δείτε ένα μπέρδεμα στις συζητήσεις. Άλλο είναι ο ψαρόκομπος και άλλο ο διπλός ψαρόκομπος (Double Fisherman's). Ο ψαρόκομπος γίνεται με δύο απλούς κόμπους, ενώ ο διπλός ψαρόκομπος με δύο διπλόκομπους.

► Πως δένεται

Ο Διπλός Ψαρόκομπος, λοιπόν, είναι μια σημαντική εφαρμογή του διπλόκομπου για να συνδέσουμε δύο άκρες με μεγάλη ασφάλεια, αλλά προσέξτε τον λίγο διαφορετικό τρόπο που δένουμε τον διπλόκομπο (βλ σχετικά) στην περίπτωση αυτή.

Όλα τα κρίσιμα κλεισίματα όπως σε αυτοσχέδιες λανιέρες, μαργαρίτες, δακτύλιους, αυτοσφιγγόμενους, κλπ, γίνονται με Διπλό Ψαρόκομπο.

Υπάρχει μια φήμη, που θα ακούτε σποραδικά, ίσως θα διαβάζετε ακόμη και σε άρθρα, ότι ο Διπλός Ψαρόκομπος μπορεί να λυθεί κάτω από φορτίο. Κάτι που αποτελεί μόνιμη απορία μου, στο από πού και γιατί ξεκίνησε. Πιθανόν γιατί ο προκάτοχος του στην ορειβασία, ο "περαστός κόμπος" (επίσης ψαράδικης προέλευσης), δηλαδή ένας απλός κόμπος στο σχοινί, στον οποίο περνιέται με αντίθετη κατεύθυνση η άλλη άκρη του σχοινιού ή άλλο σχοινί (όπως κάνουμε στο "περαστό οχτάρι") εμφάνιζε αυτή την αστοχία σε κάποιες συνθήκες. Έτσι λοιπόν πιστεύω, από μπέρδεμα, πέρασε η ίδια φήμη στον επόμενο κόμπο της ίδιας χρήσης. Εν πάση περιπτώσει έτσι και αλλιώς, στον Διπλό Ψαρόκομπο όπως και σε όλους τους κόμπους, για διάφορους τέτοιους λόγους αφήνουμε υπόλοιπο τουλάχιστον 5 εκατοστά.

  ΛΙΣΤΑ  

    Ναυτικός δεσμός  -  Αλουέτ

Το οτι θυμάμαι την παλιά του ονομασία είναι θαύμα, αφου δεν αναφέρεται έτσι πλέον. Θα τον ακούτε με διάφορες ονομασίες, συνήθως Αλουέτ, και στα αγγλικά ακόμη περισσότερες, ανάλογα τη χρήση.

► Πως δένεται

Χρησιμοποιείται για υπό συνθήκες ολισθαίνουσα ανάρτηση, αγκύρωση, σύνδεση, ασφάλιση.

Είναι και αυτός ένας αρχαίος κόμπος. Αποτελεί τη βάση για ένα μεγάλο πλήθος εφαρμογών και παραλλαγών με άλλα ονόματα σε διάφορες μορφές πχ σε μονό σχοινί, σε θηλιά, κλπ.


 Προσοχή. Η μεμονωμένη γνώση της χρήσης ενός κόμπου, όπως και οποιασδήποτε τεχνικής, εξοπλισμού, ή δεσίματος, ενέχει θανατηφόρο κίνδυνο. Απαιτείται συνολική γνώση για εκτέλεση οποιασδήποτε ενέργειας ασφάλισης, αναρρίχησης, καταρρίχησης.  
  ΛΙΣΤΑ  

    Προύζικ (Prusik)

Είναι στην κατηγορία των αυτοσφιγγόμενων.
Χρησιμοποιείται για σημαντική τριβή, ή επιβράδυνση, ή ακινητοποίηση, ή προσωρινή λαβή/πάτημα σε κατακόρυφο σχοινί όταν σε αυτό δεν μπορούμε να κάνουμε κάποια θηλιά για αυτό το σκοπό.

► Πως δένεται

Τυλίγεται 3 φορές.
Προσοχή, τοποθετούμε τον κόμπο σε θέση εκτός της περιοχής των περιελίξεων (τυλιγμάτων).

Στην Ελλάδα προφέρεται όπως στα Γαλλικά, με "ζ".

Μια εφαρμογή του Προύζικ είναι και σαν standby (εφεδρικό φρένο) στην καταρρίχηση, ή στην αναρρίχηση ασφαλίζοντας τον πρώτο. Δηλαδή σαν έμμεσο φρένο μετά την συνολική διάταξη ελέγχου της ταχύτητας (στην εξερχόμενη ροή του κυρίως σχοινιού), ή, πριν την συνολική διάταξη (στην εισερχόμενη ροή του κυρίως σχοινιού). Προσοχή, ένας αυτοσφιγγόμενος που τοποθετείται στην εισερχομένη ροή του σχοινιού, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να ακουμπά στη διάταξη επιβράδυνσης.

Ο Προύζικ, επίσης, χρησιμοποιείται για αναρρίχηση πάνω σε σχοινί. Είναι η παραδοσιακότερη επιλογή για αναρρίχηση σε σχοινί με, θεωρούμενους ως, εναλλακτικούς τον Μασάρ ή τον Μπάχμαν.

Για χρήση στην αναρρίχηση ή καταρρίχηση ο Προύζικ συνήθως γίνεται με σχοινί 6mm.
Προσοχή. Γενικότερα μιλώντας, ο Προύζικ για να είναι σημαντικά αποδοτικός, το σχοινί με το οποίο τον φτιάξαμε καλό είναι να έχει διατομή (πάχος) το πολύ τη μισή του κυρίως σχοινιού πάνω στο οποίο εφαρμόζεται (ή αν γίνει πάνω σε διπλό σχοινί, εμπειρικά, το σχοινί του προύζικ να έχει διατομή το πολύ όσο το 1/3 της συνολικής διατομής του διπλού σχοινιού). Πάντως, σε καμία περίπτωση ο Προύζικ δεν γίνεται με σχοινί ίδιας ή μεγαλύτερης διατομής σε σχέση με τη διατομή του κυρίως σχοινιού.

Ο Προύζικ, παρόλες τις δυσχέρειες που εμφανίζει ανάλογα την εφαρμογή, και την κόπωση που αυτές προσθέτουν στον χρήστη, γενικά έχει κερδίσει την πρωτοκαθεδρία στους αυτοσφιγγόμενους γιατί είναι πιο λιτός και γιατί λειτουργεί πάντα χωρίς ιδιαίτερη προσοχή. Έτσι είναι μια ανέμελη επιλογή για όλα, η οποία δεν απαιτεί σκέψη, σε ένα μεγάλο πεδίο διαφόρων περιπτώσεων και διαφόρων συνθηκών καιρού, φωτισμού, περιβάλλοντος, ανθρώπινης κατάστασης, όπου το ολέθριο λάθος μπορεί να προκύψει ανα πάσα στιγμή και από τον άπειρο και από τον έμπειρο, και από τον εκπαιδευόμενο και από τον εκπαιδευτή.

Μερικές φορές στον ευρύ χώρο των ορειβατών, διασωστών, αναρριχητών, σπηλαιολόγων, ή στη φαραγγοδιάσχιση, με τον όρο "Προύζικ" εννοούν γενικά και όλη την κατηγορία των αυτοσφιγγόμενων.

Μελετήστε τη σχέση του Προύζικ με τον Αλουέτ.
  ΛΙΣΤΑ  

    Γαλλικός Προύζικ (French Prusik ή Autoblock) ή απλά Γαλλικός

Είναι στην κατηγορία των αυτοσφιγγόμενων.

► Πως δένεται

Τυλίγεται 3 ή 4 φορές.
Συνήθως το πιο βολικό μήκος του σχοινένιου δακτύλιου, για τέτοια χρήση, είναι γύρω στα 40-50 εκατοστά.
Προσοχή, τοποθετούμε τον κόμπο σε θέση εκτός της περιοχής των περιελίξεων (τυλιγμάτων).

Μια εφαρμογή του Γαλλικού είναι και σαν standby (εφεδρικό φρένο) στην καταρρίχηση, ή στην αναρρίχηση ασφαλίζοντας τον πρώτο. Δηλαδή σαν έμμεσο φρένο μετά την συνολική διάταξη ελέγχου της ταχύτητας (στην εξερχόμενη ροή του κυρίως σχοινιού), ή, πριν την συνολική διάταξη (στην εισερχόμενη ροή του κυρίως σχοινιού). Σε αυτές τις χρήσεις, ο Γαλλικός έχει καθιερωθεί μάλλον σαν κύρια επιλογή. Προσοχή, ένας αυτοσφιγγόμενος που τοποθετείται στην εισερχομένη ροή του σχοινιού, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να ακουμπά στη διάταξη επιβράδυνσης.

Θεωρείται εναλλακτικός του Προύζικ και του Μασάρ σαν standby (εφεδρικό φρένο) στην καταρρίχηση, ή στην αναρρίχηση ασφαλίζοντας τον πρώτο. Δηλαδή σαν έμμεσο φρένο μετά την συνολική διάταξη ελέγχου της ταχύτητας (στην εξερχόμενη ροή του κυρίως σχοινιού), ή, πριν την συνολική διάταξη (στην εισερχόμενη ροή του κυρίως σχοινιού). Προσοχή, ένας αυτοσφιγγόμενος που τοποθετείται στην εισερχομένη ροή του σχοινιού, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να ακουμπά στη διάταξη επιβράδυνσης.

Στην αναρρίχηση και καταρρίχηση ο Γαλλικός συνήθως γίνεται με σχοινί 6mm.
Προσοχή. Ισχύει το ίδιο, για τη διατομή (πάχος) του σχοινιού που θα φτιάξουμε τον Γαλλικό, που ισχύει και για τον Προύζικ.

  ΛΙΣΤΑ  

    Μασάρ (Machard ή Klemheist Knot)

Είναι στην κατηγορία των αυτοσφιγγόμενων.

► Πως δένεται

Προσοχή, τοποθετούμε τον κόμπο σε θέση εκτός της περιοχής των περιελίξεων (τυλιγμάτων).

Ο Μασάρ χρησιμοποιείται και σαν standby (εφεδρικό φρένο) στην καταρρίχηση, ή στην αναρρίχηση ασφαλίζοντας τον πρώτο. Δηλαδή σαν έμμεσο φρένο μετά την συνολική διάταξη ελέγχου της ταχύτητας (στην εξερχόμενη ροή του κυρίως σχοινιού), ή, πριν την συνολική διάταξη (στην εισερχόμενη ροή του κυρίως σχοινιού). Προσοχή, ένας αυτοσφιγγόμενος που τοποθετείται στην εισερχομένη ροή του σχοινιού, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να ακουμπά στη διάταξη επιβράδυνσης.

Στην αναρρίχηση και καταρρίχηση ο Μασάρ συνήθως γίνεται με σχοινί 6mm.
Προσοχή. Ισχύει το ίδιο, για τη διατομή (πάχος) του σχοινιού που θα φτιάξουμε τον Μασάρ, που ισχύει και για τον Προύζικ.

Ο Προύζικ είναι η παραδοσιακότερη επιλογή για αναρρίχηση πάνω σε σχοινί με, θεωρούμενους ως, εναλλακτικούς τον Μασάρ ή τον Μπάχμαν.

Ο Μασάρ, επίσης, συνηθίζεται πάνω σε σχοινιά ασφάλισης σε περάσματα, για την αυτασφάλιση ενός πεζοπόρου πάνω σε όχι κατακόρυφα σταθερά σχοινιά ασφαλείας ή συρματόσχοινα που τρέχουν παράλληλα με ένα δρομολόγιο. Κρατώντας τον στο χέρι ακολουθεί απρόσκοπτα τρέχοντας πάνω στο παρακείμενο σχοινί ασφάλισης και, αφήνοντας τον, μπλοκάρει αυτόματα σε οποιαδήποτε προς τα πίσω ή εμπρός ή πλευρική κίνηση. Όμως, τόσο ο Μασάρ όσο και οποιοσδήποτε αυτοσφιγγόμενος, δεν ενδείκνυται για κινούμενους σε κατακόρυφα τμήματα με ασφάλιση σε σταθερά σχοινιά και συρματόσχοινα, πχ όπως είναι πολλά τμήματα στις via-ferrata, γιατί δεν βολεύει στη συχνή διέλευση των στηριγμάτων, και το κυριότερο, στην περίπτωση αυτή απαιτείται ένα συνολικό σύστημα υποδοχής μιας πτώσης (πχ via-ferrata set).

  ΛΙΣΤΑ  

    Μπάχμαν (Bachmann Knot)

Είναι στην κατηγορία των αυτοσφιγγόμενων.

► Πως δένεται

Το σχοινί τυλίγεται γύρω από τη ράχη του καραμπίνερ 3 ή 4 φορές. Στον μηχανικό τρόπο, περνάμε το σχοινί κλιπαριστά από την πύλη μετρώντας 4 ή 5 "κλικ" (+1 από τον αριθμό τυλιγμάτων).
Προσοχή, τοποθετούμε τον κόμπο σε θέση εκτός της περιοχής των περιελίξεων (τυλιγμάτων).

Το προσόν του είναι ότι το καραμπίνερ βοηθάει περισσότερο στην μετακίνηση πάνω στο κυρίως σχοινί, και γενικά, βελτιώνει διάφορα χαρακτηριστικά του αυτοσφιγγόμενου. Αυτό λειτουργεί σαν βελτιωμένο χαρακτηριστικό και στη χρήση από πεζοπόρους πάνω σε σχοινιά ασφάλισης ενός περάσματος ή διαδρομής. Για την κατασκευή του Μπάχμαν μόνο με ένα καραμπίνερ αντί δύο, περνιέται πρώτα η άλλη άκρη του σχοινένιου δακτύλιου κατευθείαν στην εξάρτηση με Αλουέτ. Στη χρήση του Μπάχμαν πάνω σε σχοινιά ασφάλισης σε περάσματα,ισχύουν οι ίδιοι περιορισμοί όπως και στον Μασάρ.

Ο Μπάχμαν είναι άψογος στο χειρισμό και με γάντια.

Ο Προύζικ είναι η παραδοσιακότερη επιλογή για αναρρίχηση πάνω σε σχοινί με, θεωρούμενους ως, εναλλακτικούς τον Μασάρ ή τον Μπάχμαν. Ο Μπάχμαν είναι ο ιδανικότερος από όλους, γιατί είναι πιο βολικός, πιο αποδοτικός ακόμη και πάνω σε παγωμένα σχοινιά, πιο εύχρηστος, καταπονεί λιγότερο το κυρίως σχοινί, και τέλος, με μεγάλη άνεση στο σκόπιμο ξέσφιγμα κάτι που είναι προσόν σε αυτή τη χρήση. Αλλά αυτό ακριβώς το προσόν δημιουργεί σε πολλούς αίσθηση ανασφάλειας στην αναρρίχηση πάνω σε σχοινί, με αποτέλεσμα να μην καθιερώνεται ως κύριος. Ενώ ο Προύζικ, παρόλες τις δυσχέρειες που εμφανίζει ανάλογα την εφαρμογή, και την κόπωση που αυτές προσθέτουν στον χρήστη, γενικά έχει κερδίσει την πρωτοκαθεδρία στους αυτοσφιγγόμενους γιατί είναι πιο λιτός και γιατί λειτουργεί πάντα χωρίς ιδιαίτερη προσοχή. Έτσι ο Προύζικ είναι μια ανέμελη επιλογή για όλα, η οποία δεν απαιτεί σκέψη, σε ένα μεγάλο πεδίο διαφόρων περιπτώσεων και διαφόρων συνθηκών καιρού, φωτισμού, περιβάλλοντος, ανθρώπινης κατάστασης, όπου το ολέθριο λάθος μπορεί να προκύψει ανα πάσα στιγμή και από τον άπειρο και από τον έμπειρο, και από τον εκπαιδευόμενο και από τον εκπαιδευτή.

Ανάλογα την περίπτωση εφαρμογής, ο Μπάχμαν συνήθως γίνεται με σχοινί 5mm, 6mm, ή 7mm.
Προσοχή. Στον Μπάχμαν δεν έχουμε μεν τόσο περιορισμό στη μέγιστη διατομή (πάχος) του σχοινιού κατασκευής αλλά, γενικά μιλώντας, ισχύουν τα ίδια για τη διατομή όπως στον Προύζικ.

  ΛΙΣΤΑ  

    Μισή Ψαλιδιά (Munter hitch)

Λέγεται και Ιταλική θηλιά, ή Ιταλική, ή Ιταλικός. Ήταν η βασική διάταξη τριβής για καταρρίχηση ή κατέβασμα φορτίου ή αναρρίχηση, σε όλες τις θέσεις τοποθέτησης στο σύστημα, πριν την χρήση συσκευών (οχτάρι, κουβαδάκι, βερσο, γκριγκρι, ράγα, κλπ). Φυσικά χρησιμοποιείται και σήμερα, και είναι μονόδρομος στις προσωρινές επιλογές, με μόνο πρόβλημα ότι βιρινιάζει εύκολα πολλά από τα σύγχρονα σχοινιά.

► Πως δένεται - 1

► Πως δένεται - 2

Η μισή ψαλιδιά έδωσε και την ονομασία τύπου στα γνωστά μας καραμπίνερ HMS. Το HMS είναι το κατεξοχήν ειδικό καραμπίνερ για να εφαρμοστεί η μισή ψαλιδιά για επιβράδυνση (ασφάλιση ή ραπέλ). Έτσι, με ένα τέτοιο ασφαλιζόμενο καραμπίνερ τα έχουμε όλα σε ένα, για οποιαδήποτε εφαρμογή επιβράδυνσης με συσκευή ή χωρίς.

Προσοχή χρειάζεται στη ρύθμιση και σετάρισμα της όλης διάταξης, σχοινί - μισή ψαλιδιά - καραμπίνερ, ώστε :
  - Η εισερχόμενη ροή να μην έχει μόνιμη τριβή με το σημείο αγκύρωσης/κλιπαρίσματος του καραμπίνερ (πχ με το belay-loop του μποντριέ). Υπάρχει κίνδυνος απότομης φθοράς ή τήξης της αγκύρωσης.
  - Στην κατεύθυνση της ροής του σχοινιού να μην ξεβιδώνει την πύλη, ούτε να την φορτίζει με πλευρικά φορτία. Για την περίπτωση αυτή υπάρχουν δύο τρόποι.

   Α. Ο συνήθης τρόπος. Η πύλη του καραμπίνερ τοποθετείται στην αντίθετη πλευρά από αυτή του χεριού που ελέγχει το φρενάρισμα, δηλαδή στην αντίθετη πλευρά από αυτήν της ελεύθερης άκρης του σχοινιού.
Στη συνέχεια πάνω στο σχοινί της ελεύθερης άκρης, δηλαδή πριν την συνολική διάταξη (στην εισερχόμενη ροή του σχοινιού), περνιέται σαν εφεδρικό φρένο/μπλοκ ένας αυτοσφιγγόμενος με κορδονέτο που ασφαλίζεται στην εξάρτηση στο αντίστοιχο πόδι του χεριού που ελέγχει το φρενάρισμα στην καταρρίχηση, ή στην εξάρτηση του ασφαλιστή, ή σε αγκύρωση ανάλογα την περίπτωση εφαρμογής. Αυτό το εφεδρικό φρένο/μπλοκ έχει τον επιπλέον ρόλο να τηρεί την ελεύθερη άκρη του σχοινιού προς τη σωστή πλευρά, μακριά από την πύλη. Προσοχή, ένας αυτοσφιγγόμενος που τοποθετείται στην εισερχομένη ροή του σχοινιού, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να ακουμπά στο καραμπίνερ ή γενικότερα στην οποιαδήποτε διάταξη επιβράδυνσης.

   Β. Ο ταχύς τρόπος, που εξυπηρετεί σε επείγουσες καταστάσεις. Όμως προσοχή, σε ανοιχτό σύστημα ο ταχύς τρόπος κατασκευής δεν έχει εφεδρικό φρένο/μπλοκ. Για αυτό, απαιτεί συνεχή έλεγχο της ροής και της ελεύθερης άκρης του σχοινιού.
Το σχοινί, πριν την κατασκευή της Μισής Ψαλιδιάς, περνιέται πρώτα μία φορά αριστερόστροφα στη ράχη του καραμπίνερ. Όμως είναι κάτι που θέλει προσοχή γιατί μπορεί να γίνει με λανθασμένο τρόπο. Ο μηχανικός και πρακτικός τρόπος κατασκευής και ελέγχου :
  - Με το αριστερό χέρι πιάνουμε το καραμπίνερ με το άγκιστρο ασφάλισης της πύλης μακριά μας και τον άξονα περιστροφής της πύλης κοντά μας.
  - Με το δεξί χέρι πιάνουμε το σχοινί με κατεύθυνση του αντίχειρα προς τα εμπρός, προς την κατεύθυνση της ροής του σχοινιού, και περιελίσσουμε το τμήμα που είναι πίσω από το χέρι μας μια στροφή στη ράχη του καραμπίνερ, σε παράλληλη φορά με το ξε-βίδωμα της πύλης, ταυτόχρονα ακούγοντας 2 συνεχόμενα "κλικ" από την πύλη.
  - Στη συνέχεια για να γίνει η Μισή Ψαλιδιά, χωρίς να αφήσουμε το σχοινί, το περνάμε πάλι στο καραμπίνερ με μια ανάποδη λούπα (κουλούρα). Δηλαδή ακούμε ακόμη 1 "κλικ" σύνολο 3.

Στον ταχύ τρόπο κατασκευής της Μισής Ψαλιδιάς, όσο πιο λεπτό είναι το σχοινί κάτω από τα 9mm, ή όσο πιο βαρύ το φορτίο, ίσως χρειαστεί και δεύτερη αρχική περιέλιξη στη ράχη του καραμπίνερ, ίσως και τρίτη, για να αυξήσουμε την τριβή. Υπόψη όμως ότι ήδη με την μία αρχική περιέλιξη στη ράχη του καραμπίνερ η Μισή Ψαλιδιά αποκτά μεγαλύτερη τριβή, τόση που ίσως να μην βολεύει στα πολύ ελαφριά άτομα ή φορτία, ή σε μικρές κλίσεις πλαγιάς. Προσοχή, δεν "γεμίζουμε" υπερβολικά την ράχη του καραμπίνερ με περιελίξεις γιατί θα αναπτυχθεί κρίσιμη φθορά και θερμότητα τριβής στο σημείο αγκύρωσης/κλιπαρίσματος.

Στο κατέβασμα βαρέων φορτίων χρησιμοποιείται η Διπλή Μισή Ψαλιδιά (Super Munter Hitch ή Double Munter). Και στην περίπτωση αυτή, η πύλη του καραμπίνερ τοποθετείται στην αντίθετη πλευρά από αυτήν της ελεύθερης άκρης του σχοινιού.

Μελετήστε τη διαφορά της Μισής Ψαλιδιάς από τον Αλουέτ (οι παλαιοί μερικές φορές την έλεγαν και "μισό αλουέτ"), γιατί έτσι διευκολύνεστε και στον οπτικό έλεγχο ότι έγινε σωστά όσο και στην κατασκευή της. Τελικά την λέμε "μισή ψαλιδιά", ενώ μοιάζει περισσότερο με Αλουέτ και λιγότερο με Ψαλιδιά, γιατί προσθέτοντας μια ακόμη λούπα μετατρέπεται σε Ψαλιδιά, και από δέσιμο τριβής και ολίσθησης μετατρέπεται άμεσα σε δέσιμο σταθεροποίησης (ακινητοποίησης). Αποτελώντας έτσι ένα πολύ χρήσιμο ζευγάρι δεσιμάτων με ρόλους που εναλάσσονται μεταξύ τους.
Στις περιπτώσεις, όμως, που στην απελευθέρωση το σχοινί θα χρησιμοποιηθεί άμεσα για έλεγχο χειρισμού, δηλαδή καταβίβαση φορτίου, καταρρίχηση, ασφάλιση άλλου, η ακινητοποίηση της Μισής Ψαλιδιάς γίνεται με Μουλαρόκομπο (στη χρήση του Μουλαρόκομπου σε Μισή Ψαλιδιά ένα καλό βίντεο είναι αυτό, βλ στο 1:41).

Η Μισή Ψαλιδιά έχει και ένα μυστικό, ότι μπορούμε να την "κλειδώσουμε" ώστε να δουλεύει μόνο στη μία κατεύθυνση και να μπλοκάρει εντελώς στην άλλη. Αυτό γίνεται συνδέοντας με κάποιο τρόπο τη θηλιά με την άλλη άκρη (πχ με ένα καραμπίνερ, βλ φωτο).
Σε αυτή την διαμόρφωση η Μισή Ψαλιδιά χρησιμοποιείται για μονόδρομη συγκράτηση/ασφάλιση ανερχόμενων ή ανασυρόμενων, φορτίων ή ανθρώπων. Στην περίπτωση αυτή είναι εναλλακτική του δεσίματος "Καρδιά (Garda hitch)". Το κριτήριο στην επιλογή τους είναι ότι για τη δεύτερη πρέπει να υπάρχουν δύο όμοια καραμπίνερ. Για περισσότερα στην χρήση της μονόδρομης συγκράτησης/ασφάλισης, βλέπε στην Καρδιά (Garda hitch).

  ΛΙΣΤΑ  

    Καρδιά (Garda hitch ή Alpine Clutch)


Μπλοκάρει το σχοινί στη μία κατεύθυνση και επιτρέπει την ελεύθερη ροή του στην άλλη κατεύθυνση. Χρησιμοποιείται στη μονόδρομη συγκράτηση/ασφάλιση ανερχόμενων ή ανασυρόμενων, φορτίων ή ανθρώπων. 

► Πως δένεται

Τα δύο καραμπίνερ πρέπει να είναι ίδιου τύπου και μεγέθους, και, οι πύλες των δύο καραμπίνερ να βρίσκονται στην ίδια πλευρά, με μόνη διαφορά ότι η μία πρέπει να ανοίγει πάνω και η άλλη κάτω.
Αντί για καραμπίνερ μπορούν να χρησιμοποιηθούν δύο ίδιοι κρίκοι, μάλιστα, η κατασκευή αυτή έχει διάφορες χρήσεις, πχ για τέντωμα ενός σχοινιού.

Όταν δεν υπάρχουν δύο όμοια καραμπίνερ, εναλλακτικά του δεσίματος Καρδιά μπορεί να χρησιμοποιηθεί η "κλειδωμένη" Μισή Ψαλιδιά. Υπόψη ότι αυτά τα δύο δεσίματα, υπό φορτίο παρουσιάζουν σημαντική τριβή (φρενάρισμα) στην κατεύθυνση της ελεύθερης ροής του σχοινιού, για αυτό χρησιμοποιούνται μόνο για ασφάλιση της προόδου του ανερχόμενου, ανθρώπου ή φορτίου.

Αν απαιτείται έλξη του ανερχόμενου πρέπει να χρησιμοποιηθεί τροχαλία (pulley), ή πολύσπαστο (hoist), ή απλώς μυϊκή δύναμη αν είναι αρκετή, σε σημείο του σχοινιού ανάμεσα στο καραμπίνερ και το φορτίο. Ταυτόχρονα, στο καραμπίνερ γίνεται η ασφάλιση της προόδου με Καρδιά ή "κλειδωμένη" Μισή Ψαλιδιά. Δηλαδή στην περίπτωση αυτή, ένα από αυτά τα δεσίματα χρησιμοποιείται σαν στοπ της επιστροφής (ή στην αναρριχητική ορολογία: στοπ ανάκλησης) στο σύστημα έλξης που στήσαμε.

Στην στάση του φορτίου, πχ λόγω κόπωσης ή γιατί προέκυψε κάτι, γίνεται σταθεροποίηση της Καρδιάς ή της "κλειδωμένης" Μισής Ψαλιδιάς με Μουλαρόκομπο.

  ΛΙΣΤΑ  

    Ελβετικό κάθισμα (Swiss Seat)

Δείτε εδώ το σχετικό θέμα στο blog.


  ΛΙΣΤΑ  

    Κόμβος του Τόμσον (Thompson knot)

Παλιά ήταν είτε για πλήρη εξάρτηση καθίσματος και στήθους, έναντι του πλήρους μποντριέ σήμερα, είτε για ανάρτηση παθητικών ατόμων, τραυματιών, νεκρών. Στη δεύτερη χρήση διατηρήθηκε μέχρι και σχετικά πρόσφατα στα απαιτούμενα γνώσεων των οδηγών διαφόρων χωρών.

Αν και πολύ αποδοτική, δεν είναι και η βολικότερη εξάρτηση για κάποιον σε πτώση, και επίσης έχει ένα μειονέκτημα, το ότι η κατασκευή θέλει πολύ σχοινί.

Πως δένεται
Ο "Κόμβος του Τόμσον" φτιάχνεται σε διαστάσεις ανάλογα το ύψος του χρήστη. Για το λόγο αυτό, φτιάχνεται ως εξής (που είναι και ο αντίστοιχος "μηχανικός τρόπος"):
    -  Ο ίδιος που θα χρησιμοποιήσει τον "Κόμβο του Τόμσον" πατάει όρθιος τη μια άκρη του σχοινιού με το πόδι και τεντώνει το σχοινί μέχρι το στήθος του, ή μετράει ανάλογα αν τον φτιάχνει για κάποιον άλλον. Μετά άλλη μία φορά από το στήθος μέχρι το πάτημα στο πόδι, και συνεχίζει έτσι εναλλάξ για συνολικά πέντε φορές. Δηλαδή τρείς φορές πάνω, και δύο φορές κάτω.
    -  Στη συνέχεια δένει τη μέση από αυτό το μάτσο των πέντε τμημάτων του σχοινιού, φτιάχνοντας ένα απλό κόμπο. Έτσι προκύπτουν τέσσερις ίσες θηλιές. Δύο προς τη μία κατεύθυνση και δύο προς την άλλη.
    -  Κατόπιν, τηρώντας τον κόμπο μπροστά στο στήθος, φοράει αυτές τις θηλιές:
Τις δύο θηλιές της μιας κατεύθυνσης τις περνάει μια σε κάθε πόδι, για να κάθεται.
Στις δύο θηλιές της άλλης κατεύθυνσης περνάει το κεφάλι του, και μετά τις κατανέμει χιαστί, στην μία περνώντας και το δεξί χέρι, στην άλλη περνώντας και το αριστερό χέρι. Οπότε τελικά, η μία από τις πάνω θηλιές αγκαλιάζει δεξί ώμο και αριστερό πλευρό, η άλλη αγκαλιάζει αριστερό ώμο και δεξί πλευρό.

 Προσοχή. Η μεμονωμένη γνώση της χρήσης ενός κόμπου, όπως και οποιασδήποτε τεχνικής, εξοπλισμού, ή δεσίματος, ενέχει θανατηφόρο κίνδυνο. Απαιτείται συνολική γνώση για εκτέλεση οποιασδήποτε ενέργειας ασφάλισης, αναρρίχησης, καταρρίχησης.  

  ΛΙΣΤΑ  

  Μάζεμα, φύλαξη, μεταφορά, των σχοινιών 

Ασχέτως ονομασίας, επιλέγονται ανάλογα το σχοινί, ανάλογα το μήκος, και ανάλογα τις απαιτήσεις.

Του αναρριχητή
Χρησιμεύει πολύ σε σχοινιά μεγάλου μήκους.

Παρέχει δυνατότητα μεταφοράς του σχοινιού, σαν σακίδιο. Πχ εδώ ο Reinhold Messner στη Marmolada

Διευκολύνει στην ανάπτυξη για χρήση χωρίς σημαντικό μπέρδεμα. Πάντως, γενικά μιλώντας, είναι ο καλύτερος τρόπος μαζέματος και για μεγάλα σχοινιά που πρόκειται να αναπτύξουμε με ρίξιμο.

Όταν υπάρχει βιρίνιασμα βοηθάει τον χρήστη στη διάρκεια του μαζέματος, περισσότερο από τους άλλους τρόπους, στο στρώσιμο του σχοινιού.

Η επίδειξη του δεσίματος και της τεχνικής σε ένα καλό βίντεο που βρήκα ανάμεσα σε αυτά που κυκλοφορούν.

Του ορειβάτη
Είναι ο τρόπος που μάζευαν το σχοινί από πριν ακόμη την εποχή του κλασικού αλπινισμού.Τότε τα κύρια σχοινιά ήταν τα παλιά ναυτιλιακής χρήσης, που ήταν και σχετικά δύσκαμπτα, για αυτό βόλευε περισσότερο το μάζεμα σε κουλούρες και άρα η μεταφορά του σχοινιού σαν στεφάνι.

Χρησιμοποιείται και σήμερα για μέτρια μήκη.
Εδώ η επίδειξη του δεσίματος.

Του αμαξά

Άλλος ένας τρόπος από την εποχή του κλασικού αλπινισμού, και πιο πριν, για τα τότε απλά σχοινιά.

Καλός και για σχοινιά που μπερδεύονται εύκολα.

Χρησιμοποιείται πολύ και σήμερα πχ για μεταφορά σχοινιών σε σάκο, ή μικρότερων κρεμασμένων πάνω μας ή στο σακίδιο.

Εδώ η επίδειξη του δεσίματος.

Του ναυτικού
Είναι εναλλακτικός του "ορειβάτη" και του "αμαξά", και είναι πιο γρήγορος στο δέσιμο.

Δεν βολεύει για σχοινιά που μπερδεύονται εύκολα.

Δεν είναι καλός για μεγάλα μήκη.

Βλ και παράδειγμα, πιο κάτω, στον τρόπο 'του πυροσβέστη'.

Εδώ η επίδειξη του δεσίματος.

Του πυροσβέστη
Απλός τρόπος μαζέματος και δεσίματος, αλλά ικανός και γρήγορος. Επίσης λύνεται και χρησιμοποιείται το σχοινί γρήγορα.
Προτιμάται για σχοινιά που βάλαμε κάπου προσωρινά για άμεση ζήτηση.
Παράδειγμα. Η ανάπτυξη των σχοινιών με ρίξιμο γίνεται αφού τα προετοιμάσουμε με διάφορες μεθόδους. Στα σχοινιά που είχαμε μαζέψει κυκλικά, πριν το ρίξιμο μικραίνουμε όλο και περισσότερο τη διάμετρο των σπειρών όσο περισότερο αυτές είναι κοντύτερα στην ελεύθερη άκρη. Έτσι αφού ετοιμάσουμε το σχοινί, μπορούμε να το κρεμάσουμε κάπου προσωρινά με τον τρόπο του πυροσβέστη.


Η ευκολία αυτού του τρόπου στο μάζεμα και στην ανάπτυξη είναι ταυτόχρονα και μειονέκτημα στην κανονική αποθήκευση ή μεταφορά.

Εδώ η επίδειξη του δεσίματος.

Μελετήστε την σχέση αυτού του τρόπου δεσίματος με τον Μουλαρόκομπο.  ΛΙΣΤΑ  


 Προσοχή. Η μεμονωμένη γνώση της χρήσης ενός κόμπου, όπως και οποιασδήποτε τεχνικής, εξοπλισμού, ή δεσίματος, ενέχει θανατηφόρο κίνδυνο. Απαιτείται συνολική γνώση για εκτέλεση οποιασδήποτε ενέργειας ασφάλισης, αναρρίχησης, καταρρίχησης.  

   Κανόνας πρώτος.  Πάντα στην ελεύθερη άκρη οποιουδήποτε σχοινιού (ελεύθερη = μη δεμένη ή μη ασφαλισμένη) κάνουμε ένα κόμπο Οχτάρι ή Διπλόκομπο.   
   Κανόνας δεύτερος.  Βάζουμε και έναν άλλον να επιθεωρήσει, εκτός από τον έλεγχο που κάναμε εμείς οι ίδιοι, ότι κόμπο, δέσιμο, μηχανισμό, ή σύστημα έχουμε στήσει, στο πεδίο ή επάνω μας.

parnitha